Kilka słów o współczynniku MTBF
8 lipiec 2012, autor: Marcin Haba (gani),
Współczynnik MTBF określa średni czas bezawaryjnej pracy (ang. Mean Time Between Failure) urządzenia i w pewien sposób reprezentuje niezawodność urządzenia. Można spotkać się z nim np. w specyfikacjach napędów taśm magnetycznych. Zawarty w artykule materiał można traktować jako wprowadzenie do teorii na temat tego współczynnika.
Jeśli zastanawiasz się drogi czytelniku nad tym, do czego może przydać Ci się wiedza na temat MTBF, to już na wstępie powiem, że w mojej opinii wiedza ta nie przyda się do niczego więcej jak tylko do tego, aby wiedzieć co to takiego ten MTBF, gdy któryś Twój znajomy posłuży się takim terminem, lub gdy napotkasz się z nim w specyfikacji Twojego napędu taśm magnetycznych.
Przed chwilą przy użyciu wyszukiwarki internetowej znalazłem witryny producentów napędów taśm magnetycznych, gdzie prezentowane są takie napędy. Przy wielu z nich podawany jest również współczynnik MTBF. Dla pierwszej wybranej witryny z napędem współczynnik ten wynosi 250000 godzin. Co tak naprawdę oznacza te 250000 godzin?
Otóż 250000 godzin oznacza to, że producent przypuszcza (lecz nie gwarantuje), że jego napęd taśm będzie działał bezawaryjnie przez 250000 godzin. Przeliczając godziny na lata, to będzie to około 28 lat. Przy informacji o współczynniku MTBF dla tego wspomnianego napędu widnieje notka, że te 28 lat dotyczy 100% cyklu roboczego. Stu procentowy cykl roboczy oznacza natomiast, że MTBF obliczone zostało dla napędu taśm działającego ciągle i bez żadnej przerwy.
Podsumowując powyższy przykład, producent oszacował, że jego napęd będzie działał bezawaryjnie przez średnio 28 lat przy ciągłym użytkowaniu napędu poprzez odczyt lub zapis z taśm magnetycznych.
Myślę, że warto zatrzymać się na moment przy wspomnianym terminie cyklu roboczego, dla którego podawany jest współczynnik MTBF. Cykl roboczy podawany jest w odniesieniu do doby. Jeśli więc podawany jest cykl roboczy równy 100%, to oznacza, że napęd powinien działać bezawaryjnie przez ilość godzin współczynnika MTBF pod warunkiem użytkowania napędu przez wszystkie doby czasu MTBF. Jeśli np. cykl roboczy podany został jako 25%, to tym samym producent zaprojektował urządzenie do pracy w 6 godzinnym cyklu roboczym (25% z jednej doby = 6 godzin) i MTBF dla cyklu roboczego wynoszącego 25% będzie obowiązywać właśnie dla takiego użytkowania.
Cykl roboczy ma również dodatkowe znaczenie. Kupowanie napęd zaprojektowany do cyklu roboczego wynoszącego 100% mając w zamiarze użytkowanie go przez 4 godziny na dobę przypomina sytuację kupienia sportowego BMW i jeżdżenia nim 30 km/h. Podobnie w drugą stronę, kupując napęd zaprojektowany do cyklu roboczego wynoszącego 50% i użytkowanie go przez całą dobę zmniejsza współczynnik MTBF o połowę i może powodować szybsze zużycie napędu.
Wracając do współczynnika MTBF i zarazem podsumowując ten temat, myślę, że MTBF można traktować z pewnym przymrużeniem oka, gdyż współczynniki te wyznaczane są w sztucznych warunkach laboratoryjnych. Natomiast urządzenia których on dotyczy musiałyby istnieć np. 28 lat, aby wyznaczyć taki współczynnik. Dodatkowo niektóre z firm produkujących napędy taśm magnetycznych nawet nie istnieją tak długo, jak współczynniki MTBF, który firmy te zakładają. Patrząc w drugą stronę napęd taśm przeznaczony do odczytu i zapisu określonego typu taśm za kilkadziesiąt lat, gdy minie czas wyznaczony przez MTBF zapewne będzie miał wartość jedynie historyczną, jak np. obecnie napędy dyskietek 5.25 cala.